ABD’NİN UKRAYNA İLE İSTİHBARAT PAYLAŞIMININ ASKIYA ALINMASI
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Mike Waltz, ABD’nin Ukrayna’ya istihbarat paylaşımını durdurduğunu duyurdu. Waltz, ABD Başkanı Donald Trump’ın barış görüşmeleri için bir plan oluşturulması ve “güven artırıcı önlemlerin alınması” durumunda askeri yardımların askıya alınma kararının gözden geçirileceğini söyledi. CIA Direktörü John Ratcliffe de Çarşamba günü yaptığı açıklama ile bu kararın, Trump’ın Rusya ile planlanan barış görüşmeleri için Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy üzerinde baskı yaratmayı amaçladığını ifade etti. Ratcliffe, Fox News’a verdiği mülakatta, “Askeri ve istihbarat cephesinde, bu askıya almanın kısa sürede ortadan kalkacağını düşünüyorum” dedi ve ekledi: “Ukrayna ile omuz omuza devam edeceğiz, ama dünya barış müzakereleri için daha iyi bir noktaya gelmeli.”
ASKERİ YARDIMLARIN YENİDEN DEĞERLENDİRİLMESİ
Waltz, ABD’nin Kiev’e sağladığı desteği sadece barış görüşmeleri gerçekleşirse ve belirli güven artırıcı tedbirler alındığında yeniden değerlendireceğini belirtti. Bu kararın, Ukrayna’nın Rus saldırılarına karşı hava savunmasını zayıflatabileceği düşünülüyor ve kararın, Ukrayna’yı müzakere masasına gelmeye ikna etme amacı taşıdığı ifade ediliyor. Trump, Salı günü Zelenskiy’den müzakerelere açık olduğunu belirten bir mektup aldığını söyledi. Reuters’ın aktardığına göre, adı açıklanmayan bir kaynak, ABD yönetiminin “her şeyi” durdurduğunu, bunun arasında Ukrayna’nın Rus hedeflerini vurmak için kullandığı istihbarat verilerinin de olduğunu belirtti. Başka bir kaynak ise istihbarat paylaşımının sadece “kısmen” durdurulduğunu ifade etti.
DEMOKRAT SİYASETÇİLERDEN AĞIR ELEŞTİRİLER
Bazı Demokrat senatörler, istihbarat paylaşımının askıya alınmasını sert bir şekilde eleştirdi. Senato İstihbarat Komitesi Başkan Yardımcısı Mark Warner, bu “akılsızca” kararın Trump’ın Amerikan gücünü Rusya’ya teslim ettiğini gösterdiğini söyledi. Virginia Senatörü Warner, “Ukraynalı ortaklarımıza istihbarat desteğini kesmek, Ukraynalıların hayatına mal olacak” dedi. ABD Dışişleri Bakanlığı’nın 4 Mart’ta yayımladığı bilgi notuna göre, Washington, savaşın başından beri Ukrayna’ya 66,5 milyar dolar askeri yardımı gerçekleştirdi. ABD, askeri yardımların yanı sıra Ukrayna’ya stratejik bilgi desteği de sağlıyordu.
Trump’IN RUSYA İLE GÖRÜŞMELERİ VE UKRAYNA’YA ETKİSİ
Bu bilgiler, Rusya’nın Şubat 2022’de Kiev’i ele geçirme girişimini engellemede etkili olmuştu. Ancak Trump, göreve gelmesinin üzerinden sadece iki ay geçmesine rağmen, ABD politikasında büyük değişiklikler gerçekleştirdi. Bu değişiklikler, Avrupa’daki müttefiklerini şaşırtırken, NATO ittifakının geleceği konusunda da endişeleri artırdı. Trump, Putin’in uluslararası izolasyonunu sona erdirerek Rus liderle sık sık telefon görüşmeleri yaptı ve Rusya ile ABD yetkilileri Suudi Arabistan ve Türkiye’deki müzakereler gerçekleştirdi. Ancak bu görüşmelere Ukrayna ve Avrupa müttefikleri dahil edilmedi. Uzmanlar, ABD’nin istihbarat paylaşımını durdurmasının, Ukrayna’nın Rus güçlerine karşı saldırı yetisini zayıflatacağını düşünüyor.
UKRAYNA’NIN SAVUNMA AÇISINDAN KARŞILAŞACAĞI ZORLUKLAR
Şu anda Ukrayna topraklarının yaklaşık yüzde 20’si Rusya’nın işgali altında bulunuyor. Ukrayna Ulusal Stratejik Araştırmalar Enstitüsü’nden Mykola Bielieskov, Reuters’a yaptığı değerlendirmede, istihbarat kaybının füze saldırılarına karşı savunmada kritik bir eksiklik yaratacağını belirtti. Bielieskov, “Bu konuda bağımlılığımız oldukça büyük. Hem füze tehdidi hem de işgal altındaki bölgelerden gelen saldırılar için istihbarat gereksinimimiz bulunuyor” dedi. Ukrayna, ticari uydu görüntüleri alarak bu açığı kısmen kapatmayı planlıyor. Ancak askeri uydular, füze fırlatmalarını anlık olarak tespit etme yeteneğine sahip olduğundan, bu eksiklik büyük bir risk oluşturabilir.
Trump VE ZELENSKİY’İN GÖRÜŞMESİ
Bielieskov, istihbarat kaybının Ukrayna’nın Rus hava ve füze saldırılarına karşı savunmasını zorlaştıracağını vurguladı ve şu şekilde konuştu: “Daha az tepki süremiz olacak, daha fazla yıkım yaşanacak, muhtemelen daha fazla sivil kayıp vereceğiz. Bu durum bizi çok zayıflatacak.” Geçen hafta Beyaz Saray’da Trump ve Zelenskiy, kameraların önünde tartıştıktan sonra, Trump 3 Mart’ta Ukrayna’ya askeri yardımı durdurma talimatı verdi. Ardından Londra’da Avrupa liderleriyle bir araya gelen Zelenskiy, 4 Mart’ta sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, Trump ile görüşmenin “olması gereken gibi gitmediğini” belirtti. Zelenskiy, “Şimdi işleri düzeltme zamanı. Gelecekteki işbirliği ve iletişimin yapıcı olmasını isteriz” dedi ve Trump’ın bahsettiği mineral anlaşmasını imzalayabileceğini de ekledi.
ZELENSKİY’DEN MÜZAKERE ÇAĞRISI
Trump, 4 Mart’ta ABD Kongresi’ne yaptığı konuşmada, Zelenskiy’den bir mektup aldığını, mektubun içeriğinde Zelenskiy’nin “mümkün olduğunca kısa sürede kalıcı barışı daha da yakınlaştırmak için müzakere masasına gelmeye hazır olduğunu” söylediğini aktardı. Trump ayrıca Rusya ile “ciddi görüşmeler” yaptığını ve Moskova’dan güçlü barış sinyalleri aldığını belirtti: “Bu anlamsız savaşı bitirmenin zamanı geldi. Savaşları bitirmek istiyorsanız, her iki tarafla da konuşmalısınız.” Trump’ın konuşmasından saatler önce Zelenskiy, sosyal medya aracılığıyla müzakere masasına oturmaya istekli olduğunu ve “Trump’ın güçlü liderliği altında çalışmaya hazır” olduğunu ifade etti. Zelenskiy, savaşın köklü bir şekilde sona ermesi için “ABD liderliği ve koordineli bir çabanın” gerekli olduğunu belirtti.
