ABD Başkanı Trump, Eğitim Bakanlığı'nı feshetmek üzere bir kararname imzaladı. Trump, bakanlığın öğrencilere sağladığı fonların eyaletler bazında devam edeceğini savunuyor. Kararnamenin yürürlüğe girmesi için Kongre onayı gerekiyor.
Dış Haberler
ABD Başkanı Donald Trump, tartışma yaratan seçim vaatlerinden birini yerine getirerek ülkenin Eğitim Bakanlığı'nı feshetmek üzere dün bir kararname imzaladı.
Bakanlık, eğitimin eyalet kontrolünde kalması gerektiğini ve kurumun "liberal fikirlerle kirletildiğini" savunan muhafazakarlar tarafından uzun süredir hedef alınıyor.
Diğer yandan, Trump'ın emrinin sorunsuz bir şekilde yürürlüğe girmesinin önünde anayasal zorluklar var.
Eğitim Bakanlığı'nın görevi nedir?
Eğitim Bakanlığı, ABD'nin ulusal eğitim politikasını denetleyen kabine düzeyinde bir kurum. 1979'da eski Demokrat Başkan Jimmy Carter'ın teşvikiyle Kongre tarafından kuruldu.
Bakanlık, düşük gelirli öğrencilere destek sağlayan Pell Grant dahil olmak üzere eğitim için federal krediler ve yardımlar dağıtıyor. Bakanlığın diğer görevleri arasında ABD eğitim sistemi hakkında veri toplama sistemdeki sorunları belirleme ve ayrımcılığı engellemeye ve medeni haklara ilişkin federal eğitim yasalarını uyguluyor.
Trump kararnameyi imzalamadan önce de, yönetimi kurumda aşınmaya yol açıyordu.
Trump göreve başlamadan önce, departmanda 4 bin 133 çalışan vardı. Göreve başlamasından bu yana, personel neredeyse yarı yarıya azaldı ve 600 çalışan gönüllü istifayı kabul ederken, geri kalanı idari izne ayrıldı. 11 Mart itibarıyla, departmanda yaklaşık 2 bin 183 çalışan vardı.
İşten çıkarmalar, Elon Musk ve onun Hükümet Verimliliği Bakanlığı (DOGE) liderliğindeki federal hükümet genelindeki geniş çaplı iş gücü kesintileriyle birlikte gerçekleşiyor.
Kararname ne diyor?
Kararnamenin başlığı şöyle: "Ebeveynleri, Eyaletleri ve Toplulukları Güçlendirerek Eğitim Sonuçlarını İyileştirme". Kararname, uzun süredir Trump'ın müttefiki olan Eğitim Bakanı Linda McMahon'dan departmanın kapatılmasını kolaylaştırmasını istiyor.
Kararnamede, departmanın kapatılmasının çocuklara ve ebeveynlerine "kendilerini başarısızlığa uğratan bir sistemden" kaçma şansı vereceği öne sürülüyor.
Kararname, Ulusal Eğitim İlerlemesi Değerlendirmesi'nden (NAEP) 2024 verilerine atıfta bulunarak, "Federal eğitim bürokrasisi çalışmıyor" diyor. Bu veriler, 8. sınıf öğrencilerinin yüzde 70'inin okumada yetersiz olduğunu ve yüzde 72'sinin matematikte yetersiz olduğunu söylüyor.
ABD'liler nasıl tepki veriyor?
Ulusal kar amacı gütmeyen All4Ed tarafından yürütülen 2024 kamuoyu yoklamasına göre, desteklediği parti fark etmeksizin yanıt verenlerin yüzde 58'i Eğitim Bakanlığı'nın kaldırılmasını istemiyor.
Kar amacı gütmeyen yüksek öğrenim kuruluşu Amerikan Eğitim Konseyi'nin başkanı Ted Mitchell, Trump'ın kararnamesine tepki olarak "Bu siyasi bir tiyatro, ciddi bir kamu politikası değil" dedi.
Mitchell, dün yaptığı açıklamada, "Yönetim ve Kongre, bakanlığın sıradan Amerikalılara fayda sağlayan önemli çalışmalarını geliştirmeye odaklanmalı, bakanlığın iş gücünde ve Amerikalılara hizmet etme becerisinde tek taraflı ve düşüncesiz kesintiler yapmamalı" dedi.
Öğrenci kredilerine ne olacak?
Trump'ın kararnamesine göre, krediler ve hibeler verilmeye devam edilecek.
Bakanlık, ABD'li üniversite öğrencileri için en büyük kredi kaynağı. ABD'deki ödenmemiş kredi bakiyesi, yaklaşık 43 milyon öğrenci borçlu için 1,69 trilyon dolar.
Kararnamede, "Amerikalıların güvendiği hizmetlerin, programların ve faydaların etkili ve kesintisiz bir şekilde sunulmasının" sağlanacağı belirtiliyor.
Trump, dün bu hizmetlerin "tam olarak korunacağını ve bunlara çok iyi bakacak çeşitli diğer kurum ve departmanlara yeniden dağıtılacağını" ifade etti.
Bu yeniden dağıtımın nasıl sonuçlanacağı belirsiz olsa da Trump, eyaletlerin departmanın işlevlerinin çoğunu üstleneceğini kaydetti.
Trump yönetimi yüksek öğrenimi nasıl etkiliyor?
Trump federal kredilerin etkilenmeyeceğini garanti ederken, politika değişiklikleri yüksek öğrenim kurumlarının fon kesintilerine hazırlanmasına neden oldu.
Ayrıca, Columbia Üniversitesi öğrencisi Mahmud Halil ve Georgetown Üniversitesi doktora sonrası araştırmacısı Badar Khan Suri'nin Filistin yanlısı görüşleri nedeniyle yakın zamanda gözaltına alınmasının ardından seyahat yasakları ve öğrenci ve personelin sınır dışı edilmesi konusunda endişeler var.
Önceki gün Trump, transseksüel kadınların kadın sporlarında yarışmasına izin verdiği için mezun olduğu Pennsylvania Üniversitesi'ne federal fondan 175 milyon dolar kesti. Bu kesintiden on gün önce enstitü önleyici bir işe alım dondurması uyguladı ve harcama incelemeleri duyurdu.
Kuzey Carolina'daki Duke Üniversitesi geçen hafta personel işe alım dondurması da dahil olmak üzere bir dizi maliyet azaltma önlemi başlattı. Duke'un öğrenci gazetesi The Chronicle'a göre enstitünün hükümet ilişkileri başkan yardımcısı Chris Simmons, lisansüstü ve profesyonel öğrenci hükümetine "Kuruma daha az federal fon gelmesini bekliyoruz. Daha fazla vergi ödeme olasılığını öngörüyoruz ve ayrıca sağlık hizmetlerine daha az destek öngörüyoruz" dedi.
Columbia Üniversitesi'ne de, "antisemitizmle mücadelede yeterli çaba göstermediği" iddiaları nedeniyle dondurulan 400 milyon dolarlık federal araştırma fonunu alabilmek adına Trump yönetiminin bir dizi talebini yerine getirmesi için düne kadar süre verilmişti. Columbia'nın, federal hükümete bir departman üzerinde denetim yetkisi verilmesi ve protestolarda maskelerin yasaklanması gibi talepleri kabul edip etmediği şu an belirsiz.
Şimdi ne olacak?
Trump'ın kararnamesi, Kongre onayı olmadan yürürlüğe giremez. Çünkü yalnızca yasama organı kabine düzeyindeki bir departmanı kapatma yetkisine sahip.
Bazı Kongre üyeleri, Trump'ın hamlesini destekleyeceklerini söyleyerek öne çıktı.
Louisiana'dan Cumhuriyetçi Senatör Bill Cassidy bir basın bülteninde "Başkan Trump'ın Eğitim Bakanlığı'nın misyonunu yerine getiremediği düşüncesi konusunda hemfikirim" dedi ve ekledi: "Bakanlık yalnızca kongre onayıyla kapatılabildiğinden, bunu mümkün olan en kısa sürede başarmak için mevzuat sunarak Başkan'ın hedeflerini destekleyeceğim."
Ancak Trump'ın kongre onayı alması kolay olmayabilir.
Yasa teklifi sunulursa, 100 sandalyeli Senato'nun 60 üyesinin departmanı kapatmak için oy kullanması gerekecek. Senato'da sadece 53 Senatör Cumhuriyetçi üye var.
Temsilciler Meclisi 2023'te bakanlığın kapatılması gündemine ilişkin oy kullanmıştı. Bu hamleye sadece Demokratlar değil, aynı zamanda 60 Cumhuriyetçi de karşı çıkmıştı. Mecliste şu anda 218 Cumhuriyetçi ve 213 Demokrat var.
