Investing.com — Tarifelerin ardından borsada yaşanan iki günlük çöküş, sadece ABD’de 6,6 trilyon dolarlık servetin buharlaşmasına neden oldu. Dow iki günde %9,3 düşerken, %10,5 değer kaybetti. NASDAQ %11,4 düşüşle ayı piyasası bölgesine girdi ve son zirvelere göre toplam düşüşü %20’yi aştı.
Bu kanlı tabloya rağmen, Başkan Trump Amerikalılara "sağlam durun" çağrısında bulunarak "kazanacağız" dedi.
Trump’ın %10’luk temel tarifesi Cumartesi günü Türkiye saatiyle 07.01’de yürürlüğe girdi. Ülkelere özel daha sert karşılıklı tarifeler ise 9 Nisan’da uygulanmaya başlayacak.
Plan kapsamında Çin, ithal mallara %34’lük yeni bir tarife ile karşı karşıya kalacak. Bu, ülkeye uygulanan mevcut %20’lik vergiye ek olarak geliyor ve efektif oranı %54’e çıkarıyor. ABD’ye büyük ihracatçılar arasında Vietnam %46’lık karşılıklı tarifeye, AB %20’lik tarifeye, Tayvan %32, Japonya %24 ve Hindistan %26’lık tarifelere maruz kalacak. Toplamda 180’den fazla ülke listede yer alıyor.
Çin halihazırda ABD ithalatına %34 tarife uygulayarak misilleme yaptı. Diğer ülkeler de yakında benzer adımlar atabilir. Vietnam erken pes etmiş olabilir. Trump Cuma günü ülkenin lideriyle yapıcı bir görüşme yaptığını ve Vietnam’ın sıfır tarife talep ettiğini açıkladı.
Apple Inc (NASDAQ:) gibi yabancı üretime büyük ölçüde bağımlı şirketlerin hisseleri sert düştü. Apple iki günde 533 milyar dolar piyasa değeri kaybetti. Analistler, yeni tarifelerin Apple’a yıllık 40 milyar dolar kar kaybına mal olabileceğini veya iPhone üreticisini fiyatları artırmaya zorlayabileceğini tahmin ediyor. Bu da talebi olumsuz etkileyebilir.
Piyasalar aylardır tarifeleri fiyatlamaya çalışsa da, tarifelerin büyüklüğü karşısında hazırlıksız yakalandı. Yeni tarifeler diğer ülkelerin uyguladığı tarifelerle doğrudan ilişkili değil. Trump yönetimi, yeni açıklanan tarifelerin para birimi manipülasyonu ve Avrupa’daki KDV gibi ticareti azaltan diğer vergileri de içerdiğini belirtti. Bununla birlikte, bazı ekonomistler tarifelerin doğrudan diğer ülkelerin ABD ile olan ticaret dengesizlikleriyle ilişkili olabileceğini düşünüyor.
Piyasalardaki satış dalgasına rağmen, Trump ve yönetimindeki diğer yetkililerin söylemleri, sert tutumundan geri adım atmayacağını gösteriyor.
Trump, piyasalar serbest düşüşteyken Cuma günü sosyal medyada "Sadece zayıflar başarısız olacak" paylaşımında bulundu. Kapanıştan sonra ise "büyük işletmelerin tarifeler konusunda endişeli olmadığını" ve bunun yerine "büyük bir anlaşma" yapmaya odaklandıklarını belirtti. Yönetimin başka bir kanadında, Hazine Bakanı Scott Bessent piyasadaki satış dalgasını tarifelerden ziyade Çin’in DeepSeek yapay zekâsına bağladı. Bu arada, Dışişleri Bakanı Marco Rubio Amerikalıları rahatlatmaya çalışarak ekonomilerin çökmediğini, sadece piyasaların yeni bir dünya düzeni beklentisiyle düştüğünü söyledi.
Cumartesi günü Çin, "piyasa konuştu" diyerek Trump’ın tarifelerini reddetti.
Amerikalılar komünist ülkeden gelen yorumları önemsemeyebilir. Ancak birçok Trump destekçisi de aynı endişeyi dile getiriyor ve ileride daha fazla acı yaşanabileceğinden korkuyor.
Trump’ın sadık destekçisi Senatör Ted Cruz, tarife politikasını sorgulayarak bunun ABD tüketicilerine yönelik bir vergi ve "çok riskli" olduğunu belirtti. Bir diğer güçlü destekçi Senatör Rand Paul ise tarifelerin sadece finansal intihar değil, aynı zamanda politik intihar olduğu konusunda uyardı. Paul, "McKinley 1890’da tarifeleri uyguladığında, sandalyelerinin %50’sini kaybettiler... Smoot-Hawley 1930’ların başında tarifelerini uyguladığında, Temsilciler Meclisi ve Senatoyu 60 yıl boyunca kaybettik" dedi.
Tarifeler ABD’de malları daha pahalı hale getirmenin yanı sıra, ABD ekonomisini resesyona sokma tehdidi de taşıyor. Cuma günü JP Morgan ekonomistleri, tarifelerin 2025 yılı ABD GSYH büyümesini önceki %1,3’lük büyüme tahmininden -%0,3’e düşüreceği konusunda uyardı. Düşen borsanın yaratacağı negatif servet etkisi de ekonomistler arasında başka bir endişe kaynağı.
Genel olarak, Trump tarife konusundaki sert tutumundan geri adım atmıyor. Bu bir müzakere taktiği olabilir, ancak Amerikalıların emeklilik hesaplarının yaşadığı acı gerçek. Kaldıraçlı pozisyonlar çözüldükçe satışların daha fazla satışa yol açabileceği endişeleri var. Alıcılar piyasadan çekilirken, Trump katı tarife politikasından vazgeçene kadar bir dip noktası bulunamama riski bulunuyor. Trump’ın piyasa ile tavuk oyunu oynadığı görülüyor. Peki kim önce geri adım atacak?
Bu makale yapay zekanın desteğiyle oluşturulmuş, çevrilmiş ve bir editör tarafından incelenmiştir. Daha fazla bilgi için Şart ve Koşullar bölümümüze bakın.
